Tabelo de silaboj de japana lingvo

Jena tabelo prezentas silabojn de japana lingvo. En la tabelo chiujn silabojn mi prezentas respektive per tri transskrib-manieroj:

• en la supra kolono lau la ortografio "kunrei-shiki",
• en la meza lau la ortografio "Hebon-shiki"
• en la malsupra mi prezentas kvazauajn elparolojn en Esperanto de la trafaj silaboj.

vokalaj au duonvokalaj silaboj

Kunrei	a	i	u	e	o	ya	yu	yo	wa
Hebon	a	i	u	e	o	ya	yu	yo	wa
Esper.	a	i	u	e	o	ja	ju	jo	ua*

Rimarko*: u de "ua" (en la kolono por Esperanto) estas regule skiribata per supersignita u.

velaj eksplodaj silaboj senvochaj

Kunrei	ka	ki	ku	ke	ko	kya	kyu	kyo
Hebon	ka	ki	ku	ke	ko	kya	kyu	kyo
Esper.	ka	ki	ku	ke	ko	kja	kju	kjo

velaj eksplodaj silaboj vochaj

Kunrei	ga	gi	gu	ge	go	gya	gyu	gyo
Hebon	ga	gi	gu	ge	go	gya	gyu	gyo
Esper.	ga	gi	gu	ge	go	gja	gju	gjo

dentaj frotaj silaboj senvochaj

Kunrei	sa	si	su	se	so	sya	syu	syo
Hebon	sa	shi	su	se	so	sha	shu	sho
Esper.	sa	shi*	su	se	so	sha*	shu*	sho*

Rimarko*: sh de "shi", "sha", "shu" kaj "sho" (en la kolono por Esperanto) estas regule skiribata per supersignita s.

dentaj frotaj silaboj vochaj

Kunrei	za	zi	zu	ze	zo	zya	zyu	zyo
Hebon	za	ji	zu	ze	zo	ja	ju	jo
Esper.	za	jhi*	zu	ze	zo	jha*	jhu*	jho*

Rimarko*: jh de "jhi", "jha", "jhu" kaj "jho" (en la kolono por Esperanto) estas regule skiribata per supersignita j.

dentaj eksplodaj silaboj senvochaj

Kunrei	ta	ti	tu	te	to	tya	tyu	tyo
Hebon	ta	chi	tsu	te	to	cha	chu	cho
Esper.	ta	chi*	cu	te	to	cha*	chu*	cho*

Rimarko*: ch de "chi", "cha" kaj "cho" (en la kolono por Esperanto) estas regule skiribata per supersignita c.

dentaj eksplodaj silaboj vochaj

Kunrei	da	zi**	zu**	de	do	zya**	zyu**	zyo**
Hebon	da	ji**	zu**	de	do	ja**	ju**	jo**
Esper.	da	jhi**	zu**	de	do	jha**	jhu**	jho**

Rimarko**: chi tiuj silaboj (lau Kunrei-shiki "zi", "zu", "zya", "zyu" kaj "zyo") estas apartigataj en skribado lau la japanligva ortografio pri Hiragana kaj Katakana de la respondaj silaboj en la dentaj frotaj vochaj, tamen en elparolo ili respektive estas samaj sonoj. Pro tio la ortografio por latina alfabeto, ambau Kunrei-shiki kaj Hebon-shiki, ne apartigas ilin kaj uzas samajn literojn. Do, ankau en Esperanto estas same.

dentaj nazaj silaboj

Kunrei	na	ni	nu	ne	no	nya	nyu	nyo
Hebon	na	ni	nu	ne	no	nya	nyu	nyo
Esper.	na	ni	nu	ne	no	nja	nju	njo

laringaj frotaj silaboj senvochaj

Kunrei	ha	hi	hu*	he	ho	hya	hyu	hyo
Hebon	ha	hi	fu*	he	ho	hya	hyu	hyo
Esper.	ha	hi	hu*	he	ho	hja	hju	hjo

Rimarko*: la silabo "hu" (lau Hebon-shiki "fu") estas iom aparta. Lau fonetiko ghia konsonanto precize ne estas laringa sed lipa frota. Kvankam lau Hebon-shiki oni skiribas ghin per litero f, sed preskau chiu el japanoj ne elparolas ghin kiel f en Esperanto, kiun oni elparolas per dento kaj lipo; japanoj elparolas ghin per du lipoj, supra kaj malsupra. Chi tiu konsonanto estas postesigno de elparolo en antikva japana lingvo. Cetere en Esperanto oni skribas ghin ankau per litero f.

lipaj eksplodaj silaboj vochaj

Kunrei	ba	bi	bu	be	bo	bya	byu	byo
Hebon	ba	bi	bu	be	bo	bya	byu	byo
Esper.	ba	bi	bu	be	bo	bja	bju	bjo

lipaj eksplodaj silaboj senvochaj

Kunrei	pa	pi	pu	pe	po	pya	pyu	pyo
Hebon	pa	pi	pu	pe	po	pya	pyu	pyo
Esper.	pa	pi	pu	pe	po	pja	pju	pjo

lipaj nazaj silaboj

Kunrei	ma	mi	mu	me	mo	mya	myu	myo
Hebon	ma	mi	mu	me	mo	mya	myu	myo
Esper.	ma	mi	mu	me	mo	mja	mju	mjo

dentaj fluaj silaboj

Kunrei	ra	ri	ru	re	ro	rya	ryu	ryo
Hebon	ra	ri	ru	re	ro	rya	ryu	ryo
Esper.	ra	ri	ru	re	ro	rja	rju	rjo

nazala silabo

Kunrei	n
Hebon	n, m
Esper.	n, m

Ankau chi tiu silabo estas aparta.
En la ortgrafio pri hitagana kaj katakana ghi estas skribata per unu serio da hiragana kaj katakana. Sed ghia elparolo estas variaj: antau la konsonantoj t, d, n, r, ghi estas elparolata kiel [n]; antau la konsonatoj p, b, m, kiel [m]; inter du vokaloj, per nazaligita vokalo de la antaua; ktp.
Pro tio, en la ortografio "Hebon-shiki" oni apartigas ghin tiel, kiel antau p, b, m oni skribas ghin per m, kaj krome per n, kvankam en la ortografio "kunrei-siki" oni skribas ghin chiam per n.
Cetere en la komuna japana lingvo neniu vorto komencighas per chi tiu silabo.

artika silabo

La alia aparta silabo en japana lingvo estas nomata "sokuon" (artikulacio) au "tsumaru oto" (shtopita sono), kiun oni skribas per malgrandigita kana-litero tsu lau la akutuala ortografio pri kana-litero.
En la komuna japana lingvo chi tiu silabo aperas nur antau konsonantoj k, s, t, p (en fremdaj vortoj ankau g, z, d, b) meze de la vorto, kaj oni elparolas ghin kiel longa konsonato de europaj lingvoj. Do, neniu vorto finighas per chi tiu silabo (escepte de pluraj interjekcioj kaj onomatopeoj) nek komencighas per ghi.

forlasitaj literoj

Chi tiuj 3 serioj da literoj estas ne uzataj en la akutuala ortografio escepte de la okazo, kiam la tria paro estas uzata kiel akuzativa partikulo "o".
Propre chi tiuj literoj montris respektive la silabojn wi, we kaj wo en la 10-a jarcento, kiam kana-literoj elpensis. Sed post kelkaj jarcentoj ili kunfluighis en la vokalajn silabojn i, e, o. Pro tio, la aktuala ortografio pri hiragana kaj katakana (Gendai Kanazukai) reguligita en 1946 forlasis chi tiujn 3 seriojn da literoj.
Cetere ankau partikuloj "wa" kaj "e" estas skribataj per la literoj ha kaj he malgrau tio, ke iliaj elparoloj diferencas de chi tiuj literoj. Tio estas kauzita de ilia estinta elparolo kaj gramatika gradeco.

Pri la skribado en chi tiuj paghoj

Al la Hejmpagho

skribita de ISIDA Satosi